During the Nacht van de Sociologie (Night of Sociology) renowned scholars discuss identity, emancipation, humour, authenticity and more. With contributions by NIAS director Jan Willem Duyvendak and Head of Academic Affairs Fenneke Wekker. NIAS supports this event as part of its programme to foster dialogue and debate on scientific issues and research results with a broader public beyond the academic community.
About the Programme
Programme is in Dutch only.
Op de Nacht van de Sociologie zijn in de drie zalen van Arminius een keur aan lezingen, debatten en theater. De Franse socioloog Nathalie Heinich is in Nederland vanwege de vertaling van haar veelgeprezen boek Wat identiteit niet is. Abram de Swaan en Willem Trommel bespreken de verzorgingsstaat en de Swaan’s nieuwe boek Tegen de vrouwen. Giselinde Kuipers verklaart de rol van humor in de maatschappij en Raoul Heertje onderzoekt hoe we elkaar beïnvloeden. Petra Vethman deed onderzoek naar de typisch Nederlandse gezelligheid. Pearl Dykstra ontkracht mythes rondom eenzaamheid. Mark van Ostaijen gebruikt de sociologie om het dagelijks leven te begrijpen en Jeroen van der Waal onderzoekt de kloof tussen lager en hoger opgeleiden. Stephen Bouquin verklaart de ‘bullshitjobs’. Ga mee met de Rotterdamse stadssafari of kruip in de huid van iemand anders met de VR-installatie Met andere ogen.
Identiteit – Nathalie Heinich
Identiteit lijkt steeds vaker een reden dat mensen tegenover elkaar staan. Maar wat is identiteit eigenlijk? Jouw unieke zelf, maar ook ‘horen bij een groep’. Volgens de Franse socioloog Nathalie Heinich bestaat identiteit uit drie delen: hoe je jezelf ziet, hoe je jezelf naar buiten toe presenteert en hoe je van buitenaf gezien wordt. Deze eenvoudige manier van kijken schept helderheid in de vaak moeilijke gesprekken over identiteit. Heinich wordt geïnterviewd door Jan Willem Duyvendak. Voertaal: Engels.
Nathalie Heinich studeerde bij de beroemde socioloog Pierre Bourdieu en publiceerde meer dan dertig boeken over onder meer kunst, identiteit en waarden. Ze is directeur van het Franse onderzoeksinstituut CNRS. Jan Willem Duyvendak is directeur van onderzoeksinstituut NIAS.
Tegen de vrouwen – tweegesprek Abram de Swaan en Willem Trommel
In Tegen de vrouwen beziet Abram de Swaan de wereldwijde terugval van de emancipatie van vrouwen. Hij beschrijft dit op de hem toevertrouwde levendige en inlevende manier en gaat op zoek naar de oorzaken, zoals religieus fundamentalisme en het nieuwe politieke rechts. Dit leidt tot spannende en uiterst actuele vragen waarover Willem Trommel met de auteur in gesprek zal gaan. Trommel zal ook met De Swaan spreken over zijn beroemde studie over de verzorgingsstaat: Zorg en de staat. Is de verzorgingsstaat economisch niet meer haalbaar omdat andere, economisch concurrerende landen deze niet hebben? Of ontstaan in de deze landen ook een soort verzorgingsstaat, zodat de onze ook behouden kan blijven?
Abram de Swaan is misschien wel de beroemdste socioloog van Nederland. Hij schreef tientallen boeken en is diverse keren gelauwerd, onder meer met de P.C.Hooft prijs. Willem Trommel is hoogleraar beleid en bestuur aan de Vrije Universiteit in Amsterdam and NIAS alumnus.
Humor – Giselinde Kuipers
Humor lijkt steeds meer een serieuze zaak. Johan Derksen krijgt veel kritiek op zijn grappen en de New York Times stopte zelfs met politieke cartoons. Volgens hoogleraar Giselinde Kuipers komt dit doordaat grappen vaak gaan over zaken die belangrijk voor ons zijn, humor markeert scheidslijnen tussen groepen mensen. Wie niet meelacht, hoort niet bij ons en heeft ook nog eens geen gevoel voor humor. Wanneer kan een grap wel en wanneer niet? Wat zijn de functies van humor? En worden we met zijn allen steeds gevoeliger of zijn er tekenen van ontspanning?
Giselinde Kuipers is onderzoekshoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven en lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen.
Authenticiteit voor gevorderden – Raoul Heertje
We zijn de hele dag druk bezig elkaar en onze omgeving te beïnvloeden. Bewust en onbewust. En laten we de verhalen die je je jezelf vertelt vooral niet vergeten. Eigenlijk weet je niet meer of je nou hoofdrolspeler bent in je eigen toneelstuk of figurant in dat van een ander. Of gebeurt het allemaal tegelijkertijd? Ben ik jou nou aan het overtuigen naar mij te komen luisteren of bevestigt deze tekst waarom je al veel eerder besloten had mijn voordracht te mijden. En bent u eigenlijk wel een je?
Vanaf het podium dat hij al jaren beklimt als comedian, tekstschrijver en tv-maker hoopt Raoul zijn rol net zo onhandig, bekrompen, lief, bevlogen, oppervlakkig, intelligent, grappig en betrokken te vervullen als jij dat doet.
Gezelligheid – Petra Vethman
De Nederlandse gezelligheid is uniek op de wereld, wordt beweerd. Het gevoel dat je hebt bij lange maaltijden met vrienden, Koningsdag of voetbalavonden of gewoon samen met Netflix op de bank. Maar wat is gezelligheid nu eigenlijk? Petra Vethman schreef Gezellig!, waarin zij op zoek gaat naar de typische Nederlandse gezelligheid in al zijn verschijningsvormen. Daarbij gaat ze ook in op de serieuze kant van gezelligheid: deze geeft ook scheidslijnen aan in de maatschappij.
Petra Vethman studeerde culturele studies aan de Universiteit van Amsterdam, werkte als journalist, redacteur en chef redactie voor kranten en tijdschriften en is sinds 2011 adjunct-hoofdredacteur van JAN Magazine.
Mythes rondom eenzaamheid – Pearl Dykstra
Kloppen de verhalen over eenzaamheid wel allemaal? Zo zou eenzaamheid de laatste decennia zijn toegenomen en zou er meer eenzaamheid zijn in individualistische landen. Veel ouderen en alleenstaanden zouden er last van hebben, en een contactrijke omgeving zou de eenzaamheid verminderen. Over eenzaamheid bestaan veel vooroordelen. Maar deze helpen niet dit probleem, waar 40% van de volwassen Nederlanders last van heeft, op de juiste wijze te benaderen en aan te pakken. Dykstra geeft een korte lezing en gaat in gesprek met het publiek.
Pearl Dykstra is hoogleraar Empirische Sociologie aan de Erasmus Universiteit en Deputy Chair, Group of Chief Scientific Advisors Cabinet of European Commissioners, die waakt over het wetenschappelijke gehalte van het Europese beleid.
Wij zijn ons – Mark van Ostaijen
Mark van Ostaijen schreef Wij zijn ons, waarin hij het belang van sociologie voor het dagelijks leven laat zien. Burn-out, #metoo en het Feyenoord Legioen zijn immers sociale fenomenen. Met behulp van de grote denkers uit de geschiedenis van de sociologie verheldert van Ostaijen het dagelijks leven. Van Ostaijen geeft een korte lezing en gaat in gesprek met het publiek.
Mark van Ostaijen is universitair docent bestuurssociologie aan de Universiteit van Tilburg. Hij publiceerde onder meer in Volkskrant, NRC Handelsblad en Trouw en is columnist voor Binnenlands Bestuur.
De kloof – met Jeroen van der Waal
Ooit leefden in het verzuilde Nederland katholieken, protestanten en socialisten volledig langs elkaar heen met eigen scholen, sportverenigingen en politieke partijen. Tegenwoordig tekent een nieuwe kloof zich af: opleidingsniveau. Hoger opgeleiden trouwen niet met lager opgeleiden en voelen zich vaker thuis bij Groen Links en D66, terwijl lager opgeleiden vaker PVV en SP stemmen. Hoogleraar Jeroen van der Waal onderzoekt vooral hoe de opleidingskloof zich manifesteert in politiek en gezondheid. Zo zijn lager opgeleiden veel wantrouwender ten opzichte van de politiek en leven zij beduidend korter, onder meer omdat zij afkeer hebben van de (gezondere) levensstijl van hoger opgeleiden. Hoe groot is de kloof tussen hoger en lager opgeleiden en wordt deze groter? Waar wordt deze kloof door veroorzaakt en wat kan er aan gedaan worden? Van der Waal geeft een korte lezing en gaat in gesprek met het publiek.
Jeroen van der Waal is hoogleraar stratificatiesociologie aan de Erasmus Universiteit. Hij kent de werelden van lager en hoger opgeleiden van binnenuit: hij werkte lange tijd op de binnenvaart en draaide ploegendiensten in de Rotterdamse haven.
Bullshitjobs – Stephen Bouquin
Verdwijnt arbeid uit onze hoogtechnologische samenleving? Of hebben we straks allemaal een bullshit job, een baan die niets bijdraagt aan de maatschappij? Waarom gaan er zoveel mensen gebukt onder een burn-out? Welke evolutie ondergaat werk, in deze tijden van überisering, automatisering, platformkapitalisme en stijgende zorgbehoeften met op de achtergrond een toenemende sociale ongelijkheid alsook een niet te verwaarlozen klimaatcrisis.
Stephen Bouquin is hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Parijs-Saclay en gespecialiseerd in arbeidsvraagstukken. Hij is editor van het academisch tijdschrift Les Mondes du Travail en publiceerde verschillende boeken op het gebied van de arbeidssociologie.
Nieuwe zekerheid in onzekere tijden – Fabian Dekker, Marcel Ham en Jelle van der Meer
Economisch gaat het crescendo, maar de stemming in het land is niet heel vrolijk. Nauwelijks stijgende inkomens, onvaste banen en wankelende pensioenen. Ook de snelle en voortdurende technologische ontwikkelingen maken de toekomst onvoorspelbaar. En de internationalisering van zowel problemen (milieu, migratie, concurrentie) als oplossingen (EU) gaan gepaard met een gevoel van verlies van controle, ook cultureel door veranderende buurten en schuivende identiteiten.
Zijn er in deze onzekere tijden ook nieuwe zekerheden te ontdekken? Welk soort onderwijs geeft meer grip op de toekomst? Ontwaren we ook nieuwe vormen van solidariteit, bijvoorbeeld bij nieuwe burgerinitiatieven? En wat kunnen we verwachten van filantropie, of van de elite? Deze vragen worden behandeld in het jaarboek van het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken onder redactie van Marcel Ham, Fabian Dekker en Jelle van der Meer.
Marcel Ham is hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken en van socialevraagstukken.nl. Fabian Dekker is arbeidssocioloog en onderzoekscoördinator bij Start Foundation. Jelle van der Meer is freelance journalist en publicist. Hij schreef voor Trouw, HP/De Tijd en De Groene Amsterdammer.
Rotterdamse Nachtsafari – Monique Kremer en Radboud Engbersen
Het lijkt zo gewoon, een stad met gebouwen en mensen. Maar door de ogen van een socioloog ziet alles er anders uit. Monique Kremer en Radboud Engbersen nemen je mee op een wandeling door een superdiverse wijk met ontwikkelingen als verhipping, vergroening, etnisch ondernemerschap en bewonersverzet. Hoe mensen mét en langs elkaar leven en hoe conflicten en hun oplossingen nog steeds zichtbaar zijn in de stad. De Rotterdamse Nachtsafari begint om 22:00 bij de kassa van Arminius en is uiterlijk 23:30 weer terug. Aanmelden kan bij publiciteit@arminius.nu. Let op: beperkt aantal deelnemers!
Monique Kremer is bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam. Radboud Engbersen is expert Sociaal Domein bij Movisie.
Met andere ogen – Virtual Reality Installatie
Kruip eventjes in de huid van iemand anders en verplaats je in een leefwereld die je nog niet zo goed kent, of waar je misschien wel nooit mee in aanraking komt. Zoals iemand met een andere leeftijd of huidskleur, maar ook een andere seksuele voorkeur of religie. Luister naar persoonlijke verhalen en word geconfronteerd met hun dagelijkse dilemma’s. Het aantal plaatsen is beperkt, u kunt zich aanmelden bij publiciteit@arminius.nu. Deze installatie is ontwikkeld door Critical Mass.