Aan de hand van hedendaagse voorbeelden buigt Kees Schuyt zich vanavond over Plessners filosofische antropologie en hoe deze zich verhoudt tot het functioneren van de liberale democratie.
Over het programma
Centraal in het denken van Helmut Plessner (1892 – 1985) stond de excentrische positie van de mens, ofwel het idee dat de mens de mogelijkheid bezit zichzelf als object te zien ten opzichte van de wereld en zijn medemensen. Helmut Plessner was een academicus met een groot bereik en zijn gedachtegoed verspreidde zich ook buiten de academie, waaronder vroeg D66’er Jan Glastra van Loon (1920 – 2001) en PvdA’er Lolle Nauta (1929 – 2006). Maar hoe is die centrale gedachte van Plessner van invloed geweest op hun praktische bijdrage aan de democratie in Nederland? In zijn lezing onderzoekt Kees Schuyt in het gedachtegoed van Helmut Plessner en hoe zich dat verhoudt tot het functioneren van de liberale democratie.
Op basis van het beginsel van de excentrische positie van Plessner heeft de moderne democratie in de uitwerking ervan in de politieke filosofie van Van Loon en Nauta een disciplinerende kracht: zij beschermt tegen machtsmisbruik en discriminatie. Daarmee vormt zij een onlosmakelijke basis van de liberale democratie. Hoe past Plessner’s excentrische positie binnen diezelfde democratie? Wanneer vergroot deze haar kracht of schiet de democratie juist te kort? Van Loon en Nauta waren de eerste leerlingen van Plessner in Nederland. Beiden studeerden en promoveerden in de tweede helft van de 20e eeuw. Waar is Plessner’s mens- en wereldbeeld bij beiden terug te vinden en hoe uitte zich dit in hun politiek?
Aan de hand van hedendaagse voorbeelden buigt Kees Schuyt zich vanavond over Plessners filosofische antropologie en hoe deze zich verhoudt tot het functioneren van de liberale democratie.
Over de sprekers
Kees Schuyt is emeritus hoogleraar Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in rechtssociologie en is expert op het gebied van Helmut Plessners gedachtengoed. Schuyt is een van de meest invloedrijke sociologen van Nederland en een bekende stem in het publieke debat. Hij heeft zich jarenlang ingezet bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de Raad van State.
Jos de Mul (moderator) is hoogleraar Wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus School of Philosophy, Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn werk is mede geïnspireerd door Plessner. Van 2005 tot 2011 was hij Vizepräsident van de Helmuth Plessner Gesellschaft en in 2014 verscheen onder zijn redactie Plessner’s Philosophical Anthropology. Perspectives and Prospects (498 blz.) bij Amsterdam University Press. Deze open access uitgave en andere publicaties van De Mul kunnen worden gedownload van www.demul.nl